30-yanvar — O‘zbekiston birinchi prezidenti Islom Karimov tavallud topgan kun. O‘zbekistonni 1989-yildan 2016-yilgacha, ya’ni vafotiga qadar boshqargan Islom Karimovning rahbarlik davrini o‘zbekistonliklar qanday xotirlaydi? “Gazeta.uz” poytaxt ko‘chalarida bo‘lib, aholiga bir qancha savollar bilan yuzlandi.
Roppa-rosa sakkiz yil avval O‘zbekistonni chorak asrdan ziyod boshqargan Islom Karimovning vafoti e’lon qilingandi. Shundan beri 2-sentabr birinchi prezidentni xotirlash kuni hisoblanadi. Sana munosabati bilan “Gazeta.uz” Karimov haqida uning zamondoshlari hikoya qilgan ayrim xotiralarni jamlashga urindi.
Shavkat Mirziyoyev Toshkentda Islom Karimov xotirasiga bag‘ishlangan marosimda ishtirok etdi. Samarqand va Qarshi shaharlarida ham xotira tadbirlari o‘tkazildi.
Yozuvchi Murod Muhammad Do‘st 75 yoshga to‘ldi. “Lolazor” romani muallifi bilan bog‘liq 2024-yilgi hozircha eng katta voqea — uning “Lolazor” podkastidagi chiqishi. Podkastning prezident Islom Karimovga bag‘ishlangan qismi alohida e’tiborga molik. “Gazeta.uz” podkastda aytilgan xotiralarni matnga ko‘chirdi.
77 yoshli fotograf Shonazar Ibrohimov umrining 40 yilini jurnalistikasiga bag‘ishlagan. U o‘z davrida Sharof Rashidov, Inomjon Usmonxo‘jayev, Rafiq Nishonov, Islom Karimov kabi O‘zbekiston rahbarlarining yonida yurib, ularni suratga tushirgan. “Gazeta.uz” muxbiri Shonazar Ibrohimov bilan suhbatlashdi.
Toshkentda Shavkat Mirziyoyev mamlakatning sobiq prezidenti Islom Karimov haykali poyiga gulchambar qo‘ydi. Tadbirda hukumat va Prezident administratsiyasi vakillari, shahar jamoatchiligi hamda sobiq prezidentning turmush o‘rtog‘i Tatyana Karimova qatnashdi. Foto.
Amir Temur haykali — Toshkentning ajralmas ramzlaridan biri. Tayyorlanishida prezident Islom Karimov ham qatnashgan ushbu haykal tarixi haqida “Gazeta.uz” muxbiri Mirolim Isajonov uning mualliflaridan biri, akademik haykaltarosh Ilhom Jabborov va taniqli jurnalist Mamatqul Hazratqulov bilan suhbatlashdi.
Qozog‘istonda 2023-yil dekabrida mamlakat birinchi prezidenti Nursulton Nazarboyevning memuarlar kitobi nashrdan chiqdi. “Gazeta.uz” ma’lum ma’noda shov-shuvlarga sabab bo‘lgan kitobning O‘zbekiston, jumladan, birinchi prezident Islom Karimovga shaxsiga aloqador parchalarini o‘zbek tiliga tarjima qildi.
Karimov fondi va Islom Karimov nomidagi Ilmiy-ma'rifiy yodgorlik majmuasi 2020-yili “Islom Karimov: Ulkan tarixiy davrni mujassam etgan inson” nomli fotoalbom chiqargan edi. 2-sentabr — Islom Karimovni xotirlash kuni munosabati bilan “Gazeta.uz” albomdan ayrim suratlarni chop etadi.
Shavkat Mirziyoyev 2-sentabr kuni Samarqand shahridagi Hazrati Xizr majmuasiga tashrif buyurib, Islom Karimov maqbarasini ziyorat qildi.
Paxta va oltin narxining pasayishi, qishloq xo‘jaligidagi og‘ir ahvol sabab O‘zbekiston rahbariyati 1990-yillar o‘rtalarida iqtisodiyotda “katta xato qaror”ni qabul qilgan. Iqtisodchi Komiljon Akramov prezident Karimovni bu qarordan mashhur makroiqtisodchilardan biri Stenli Fisher ham qaytarolmaganini esladi.
O‘zbekiston birinchi prezidentining o‘g‘li Pyotr Karimov Tatyana Karimovaga nisbatan sudga meros bo‘yicha da’vo arizasi kiritdi.
Navro‘z — O‘zbekistonning umumxalq bayramlaridan. Ammo har doim ham bunday bo‘lmagan, bir davrda uni taqiqlamoqchi ham bo‘lishgan. «Gazeta.uz» asosiy Navro‘z tantanalari tashkilotchilari bilan milliy shodiyona taqiqlarni qanday yenggani va davlat darajasidagi ilk bayramlar qanday o‘tgani haqida suhbatlashdi.
O‘zbekistonda 2023 yil 30 aprel kuni o‘tkazilishi kutilayotgan referendum mamlakat tarixida shu tartibdagi beshinchi umumxalq ovoz berish jarayoni bo‘ladi. «Gazeta.uz» bungacha 1991 (2 marta), 1995 va 2002 yillarda o‘tkazilgan referendumlar haqida ma’lumot beradi.
Shu vaqtgacha O‘zbekistonga davlat kotiblaridan-da martabaliroq amerikalik amaldor kelmagan. 1992 yildan beri AQSh tashqi siyosatiga mas’ul Davlat departamentiga 11 kishi rahbarlik qilgan bo‘lsa, ularning to‘rt nafari O‘zbekistonga kelmagan. Entoni Blinken O‘zbekistonga tashrif buyurgan yettinchi davlat kotibidir.
Shavkat Mirziyoyev Islom Karimov nomidagi ilmiy-ma’rifiy yodgorlik majmuasida birinchi prezident haykali poyiga gulchambar qo‘ydi. Davlat rahbari majmuada Islom Karimov muzeyini tashkil etish ishlarining borishi bilan ham tanishdi.
O‘zbekistonning birinchi prezidenti yaqin va uzoq xorij mamlakatlariga qanday samolyotlarda uchardi? Viloyatlarga-chi? Favqulodda, og‘ir qo‘nishlardan so‘ng u o‘z uchuvchilariga nimalar derdi? Umuman, Islom Karimov qanday inson edi o‘zi? Bu haqda uning uchuvchisi Erkin Gulyamov gapirib berdi.
Mustaqillik maydonidagi 1992 yili «vaqtincha» o‘rnatilgan globus (Ozodlik obidasi) tagiga 17 yil avval ona va bola haykali qo‘yilgandi. U salkam 15 yil O‘zbekistonning oliy mehmonlari uchun birinchi manzil bo‘ldi, Islom Karimov esa bu monument «kelin-kuyovlar uchun sevimli qadamjo»ga aylanishiga ishongandi.
Islom Karimovning xotirasiga bag‘ishlangan kechada uning rafiqasi Tatyana Karimova umri davomida hamisha birga bo‘lishganini esga oldi. «Sevgimiz bizni birlashtirgan va kuch bag‘ishlagan», — dedi u. Birinchi prezidentning xos soqchilari boshlig‘i Jahongir Abirov esa 1990 yil qiyin kechganini so‘zlab berdi.
Shavkat Mirziyoyev bundan 6 yil avval vafot etgan Islom Karimov haykali poyiga gulchambar qo‘ydi. «Birinchi prezidentimizga hurmat o‘z tariximizga hurmat ifodasidir», — deyiladi prezident matbuot xizmati xabarida.
Qo‘shimcha imkoniyatlardan foydalanish uchun saytda ro‘yxatdan o‘ting